Các cộng đồng không chỉ là tổ chức hoạt động đăng ký hoạt động theo pháp luật mà còn là tập hợp tự nguyện phi hình thể, phi hình thức những người có cùng mục đích, sở thích, mối quan tâm đối với bảo vệ môi trường.
Trong các hoạt động xã hội và phát triển xã hội của các quốc gia trên thế giới, cộng đồng được xác định có vai trò quan trọng và sự tham gia của cộng đồng được coi là một yếu tố, một chỉ báo quan trọng trong quản lý phát triển theo hướng bền vững.
Điều này cũng được xác định trong đường lối, chủ trương, định hướng, quan điểm lãnh đạo và quản lý phát triển của Đảng và Nhà nước ta. Hiến pháp nước ta (2013) quy định “Nhà nước khuyến khích mọi hoạt động bảo vệ môi trường”.
Bảo vệ tài nguyên, môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu (BĐKH) là một trụ cột nền tảng của phát triển bền vững. Các quy định pháp lý về bảo vệ tài nguyên, môi trường và ứng phó BĐKH của nước ta đều có điều khoản, nội dung riêng về huy động sự tham gia của cộng đồng.
Tuy vậy, các quy định pháp luật hiện hành về huy động sự tham gia của cộng đồng trong bảo vệ tài nguyên, môi trường và ứng phó BĐKH mới mang tính chất khẳng định và định vị vai trò của cộng đồng trong từng lĩnh vực quản lý (đất, nước, rừng, khoáng sản, đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường, BĐKH).
Các quy định pháp lý hiện hành về sự tham gia của cộng đồng trong các văn bản pháp quy dưới luật mới chỉ được thể hiện ở mức độ nhất định, chưa thật đúng tầm.
Thêm vào đó, trong các quy định pháp lý này còn chưa có sự đồng nhất cả về quan niệm cộng đồng và cả về sự tham gia của cộng đồng, dẫn đến không chỉ không đồng nhất về nhận thức mà còn cả về phối hợp hành động cộng đồng.
Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Việt Nam (VACNE) là một tổ chức xã hội - nghề nghiệp có sứ mạng tập hợp và huy động cộng đồng tham gia bảo vệ tài nguyên, môi trường và ứng phó BĐKH nhận thấy rằng trong tình hình hiện nay cần có một chiến lược tổng thể huy động sự tham gia của cộng đồng để phối hợp hiệu quả và phát huy sức mạnh cộng đồng trong thực hiện các chiến lược về bảo vệ tài nguyên, môi trường và ứng phó BĐKH.
Trong bài viết của mình, PGS.TS. Nguyễn Danh Sơn, Hội Bảo vệ Thiên nhiên & Môi trường Việt Nam, nêu ra vấn đề: Tất yếu khách quan và sự cần thiết xây dựng Chiến lược cộng đồng trong bối cảnh phát triển mới của đất nước; và Tác động và mối quan hệ chiến lược cộng đồng với các chiến lược về bảo vệ tài nguyên, môi trường và ứng phó BĐKH.
Minh Cường MOITRUONG.COM.VN
